ʻAʻole i lōʻihi loa, aia ʻo Zimbabwe i ka nūhou no nā kumu hewa a pau. ʻO ka paʻa ʻole politika, kahi hakakā papa kākoʻo mokuʻāina ma nā laina lāhui a me ka hyperinflation ʻo ia nā mea a pau o ka ʻāina i ka haunaele.
Holo wikiwiki a hiki i kēia lā a kū'ē loa ke kiʻi. Aia ka paʻa politika ma ka ʻāina me ka hoʻi ʻana mai o ke aupuni democracy, ʻoi aku ka liʻiliʻi o ka hui ma mua o kona kiʻekiʻe a ua hoʻi hou ka ʻoihana.
ʻOiai ʻaʻole kā mākou ʻoihana politika a me ka sociology, he mea hoihoi ia ma hope o ka paʻi ʻana i ka 800%+ o ka hoʻonui makahiki ma 2020, Ua hoʻomaikaʻi wale ʻia ka ʻāina e ka World Bank no ka hoʻihoʻi ikaika ʻana i nā kumu waiwai waiwai.
I mea e ʻike ai pehea i hoʻokō ai ʻo Zimbabwe i kēia, lawe mākou i kahi luʻu hohonu i nā mea macroeconomics i mea e aʻo hou ai.
1. Nā Makahiki Nalo - 1997-2009
1.1 Hoomaka Haahaa
- ʻO Zimbabwe - ʻO ka ulu ʻana o GDP
ʻO Zimbabwe, ʻo Rhodesia ma mua, he ʻāina paʻa ʻia ma ʻApelika Hema i hoʻokō ʻia e ka hapa nui ma 1980 ma hope o ke kaua kīwila lōʻihi ma waena o ka poʻe liʻiliʻi keʻokeʻo a me ka hapa nui o ka poʻe ʻōiwi ʻeleʻele.
ʻO ka Lancaster House Agreement, ka mea i hoʻopau i ke kaua, ua hoʻololi i ka mana i ka noho aliʻi ʻeleʻele ʻoiai e mālama ana i nā kuleana i ke kūʻokoʻa o ka poʻe nona ka ʻāina keʻokeʻo, ʻoiai he poʻe kamaʻāina, ua hōʻike iā lākou iho he poʻe ʻApelika a koho ʻole e hoʻi i Beretania.
No nā makahiki he 17 e hiki mai ana, ua hauʻoli ka ʻāina i ka paʻa paʻa ʻana mai ka hiʻohiʻona politika a me ka pilikanaka ʻoiai ke hoʻomau nei ka boom hoʻokele waiwai a me nā pōʻai hoʻokele, kahi mea maʻamau no nā ʻāina kūkulu me ka hilinaʻi nui i nā waiwai mua. No laila, ʻo nā kumukūʻai o ka honua no nā minerala a me nā mea kanu i kuhikuhi i ka hoʻokele waiwai pili o ka ʻāina a i ʻole ka maloʻo mau e hoʻopilikia nui i ka hana ʻai.
1.2. ʻEleʻele Nowemapa 1997
I Nowemapa 1997, ma hope o kahi koʻikoʻi kumukuai makeke hāʻule, ua hoʻoheheʻe ʻia ka wāwae waiwai nāwaliwali i loko o ka haunaele kīwila nui. ʻO ka mea nui i waena o ka poʻe e kūʻē ana i nā pilikia hoʻokele waiwai ʻo ia ka poʻe kahiko o ke kaua kīwila o ka ʻāina.
He mea nui e hai aku maanei, i keia manawa, ua noho mana ka Peresidena ia manawa, o Mr. Robert Mugabe, no 17 makahiki. Ma ke ʻano he alakaʻi kipi i hakakā ma ke kahua kaua a hoʻokō i ka hoʻoponopono politika i alakaʻi ai i ka noho aliʻi ʻana o ka hapa nui, he kanaka mahalo nui ʻia ʻo ia.
Ma lalo o kāna alakaʻi ʻana, ua hāʻawi ka poʻe koa kaua i nā mea kaua a ua hoʻoikaika nui ʻia e hoʻohui hou iā lākou i loko o ka ʻoihana waiwai akā me ka kūleʻa liʻiliʻi i hāʻawi ʻia i nā kumuwaiwai o ka ʻāina.
ʻO ia mai kahi kūlana o ka nāwaliwali a me ka hoʻoweliweli i ʻike ʻia mai kona waihona mana ponoʻī i haʻi aku ai ʻo Pelekikena Mugabe. polokalamu kōkua hoʻokele waiwai e hōʻoluʻolu i ka poʻe koa kahiko. ʻO ka pilikia wale nō, ʻo ia ke kumukūʻai o ka papahana i ka 3% o GDP ma ke ʻano o ka uku bonus hoʻokahi manawa!
1.3 Pilikia 98 & 99
ʻAʻole i loaʻa i ka ʻāina ke kālā no ka uku bonus. Ua ho'āʻo mua lākou e hoʻonui i ka mea like ma o ka levy i kū'ē ikaikaʻia e ka huiʻoihana.
Ma hope aʻe, hoʻomaka lākou e hōʻaiʻē, ka mea i hoʻokaumaha i ke kālā Zimbabwe. Ua hoʻomau ʻia ke kālā kālā o ka ʻāina i kona komo ʻana i kahi hoʻolaha lehulehu ma 1998 no ke kaua ʻelua o Congolese. Ua lawe mai ʻo 1999 i kahi maloʻo a me nā kuhi hewa i nā kuleana aie aupuni.
1.4. Hooponopono Aina
Me ka hāʻule ʻana o ka hoʻokele waiwai a me ka hōʻike ʻana i ka haunaele politika nui, ua hoʻohuli ke Aupuni i ka manaʻo o ka lehulehu ma o ka hoʻomaka ʻana i kahi hana hoʻoponopono ʻāina, kahi e hāʻawi hou ʻia ai ka ʻāina i mālama ʻia e ka poʻe keʻokeʻo i ka poʻe mahiʻai ʻeleʻele. Ua ukali ʻia ka haunaele nui, me ka poʻe keʻokeʻo e holo ana i ka ʻāina a me ka hoʻāhewa ʻana o ka honua e alakaʻi ana i ka hoʻopaʻi ʻana i ka ʻāina ponoʻī.
Ua pōʻino ka hopena i ka hoʻokele waiwai, ʻoiai ua hoʻomaloʻo ka hoʻopaʻi ʻana i ka manaʻolana o ka hoʻopukapuka pololei ʻana o nā haole. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, hāʻule ka hana mahiʻai ʻoiai ʻaʻole i loaʻa i ka poʻe mahiʻai ʻeleʻele ke ala a i ʻole ka mākaukau e hana i ka mahiʻai mīkini nui a hoʻohana i ka mahiʻai haʻahaʻa.
ʻO kēia no ka mea ua hopu ʻia ka hapa nui o nā ʻāina, a ʻaʻole i loaʻa i nā "mea nona" ʻeleʻele hou nā palapala kūpono e hoʻokokoke ai. nā panakō no ke kālā hana.
1.5. Hoʻonui nui
ʻO ka hāʻule ʻana o ka hoʻokele waiwai mai nā hoʻopaʻi a me ka hopena o ka hoʻoponopono ʻana i ka ʻāina i ʻoi aku ka nui o ke kālā aupuni. Ua ʻaiʻē ke aupuni i ka mea hiki ke paʻi kālā.
ʻO ka hopena mai ka makahiki 2004 a hiki i ka 2009, ua loaʻa ka ʻāina i loko o kahi hiʻona hyperinflationary hohonu me ka piʻi ʻana o ka inflation ma 6,600% e kekahi mau manaʻo. Ua pau ka hilinaʻi o ke kālā Zimbabwe a ua hoʻohana ke Aupuni i ka hoʻokō ʻana i nā mana kumukūʻai. ʻO kēia wale nō ka mea i hoʻonui i ka pilikia ma muli o ka hele ʻana o ka lehulehu i ka hoʻokele waiwai.
2. Ke anahulu o ka hoʻolilo kālā
2.1. ʻAnuʻu Mua
I ka makahiki 2009, ua ʻae nā ʻaoʻao kālaiʻāina ʻekolu o ka Pāremata e hoʻokumu i kahi Aupuni Hui Pū ʻIa no ka hana ʻana i nā hoʻoponopono waiwai ʻehaʻeha me ka manaʻolana e hoʻokumu ka hui politika a me ke kūpaʻa i kahi kūlana kūpono e kōkua i ka hoʻihoʻi ʻana i ka hoʻokele waiwai.
ʻO ka hana mua i lawe ʻia e ke Aupuni hou ma Pepeluali 2009 i ka wā i hoʻopaʻa ʻia ai nā kālepa kālā o nā ʻāina ʻē i ka ʻoihana kūloko. ʻO ka hopena, ʻo ʻApelila 2009, ua pau ka hilinaʻi o ke kālā Zimbabwe a ua hoʻokuʻu ʻia. Ua lilo ʻo US$ i kālā kūhelu no nā kālepa aupuni.
2.2 Ka hopena mua
Ua maikaʻi loa ka hopena o kēia neʻe ʻana. Ua hoʻohuli ʻia ka inflation, ua kūpaʻa ka ʻōnaehana panakō a ua hoʻomaka ka ulu ʻana o ka waiwai. Eia nō naʻe, aia kekahi mau hopena maikaʻi ʻole:
- Ua hoʻomau ka poʻe i ka hilinaʻi ʻole i nā panakō a mālama i kā lākou kapikala i ka ʻoihana ʻike ʻole, ka mea i hoʻomau i ka pilikia i ke kālā aupuni, e koi ana i ke Aupuni i kahi kūlana uku.
- Loaʻa kēia i ka hopena hou o nā uku ukupanee kiʻekiʻe loa, no ka mea, nele nā panakō i ke kapikala e hōʻaiʻē a kōkua i ka huila o ka hoʻokele waiwai.
- ʻOiai ʻo ka US$ he kālā kūhelu, ʻaʻole ia i hoʻokō i nā koi āpau e pono ai kahi ʻōnaehana kālā. ʻO ka mea nui ma waena o kēia mau pilikia ʻo ke kālā kālā a i ʻole ka pilikia o nā ʻāpana liʻiliʻi. Ma muli o ka liʻiliʻi liʻiliʻi, ua koi ʻia ka heluna kanaka e lawe i nā kālā rand ʻApelika Hema. Hōʻike pū ʻia nā hōʻike e kūʻai aku i nā condom, ka wā ea kelepona, a me nā mea ʻono.
- ʻAʻole lawa ka ʻāina i ka lawe ʻana aku i ke kahe mau o nā kālā e hiki mai ana no ka ulu ʻana. No laila, hoʻomaka ka heluna kanaka, ma ke kumu ʻole, e hana i nā kālā ʻē aʻe, kahi i hoʻāla ai i ka hoʻopunipuni.
2.3. ʻOi aku o nā hewa like
Ma hope o ke koho balota ʻana i ka makahiki 2013, i hoʻopōʻino ʻia e nā ʻōlelo hoʻopiʻi o ka laha ʻana, ua lanakila ka ʻaoʻao o Mr. Robert Mugabe i ka hapa nui me ia i koho ʻia i Pelekikena. ʻO ka mea pōʻino, ua hoʻomau nā hewa like me:
- He kulekele wikiwiki e pili ana i ka indigenization o ka hoʻokele waiwai e pono ai nā ʻoihana āpau i ka liʻiliʻi loa o 51% nona nā ʻeleʻele, e hoʻohui i ka maopopo ʻole a me ka pale ʻana i ka hoʻopukapuka;
- Hoʻopalua i ka lawelawe kīwila e hoʻolako i nā hana ma kahi kaiapuni kahi i ʻae ʻole ai ka waihona kālā o ke aupuni. ʻO ka hopena, ʻo ia i kekahi mau makahiki ma hope mai e ʻoki nui ʻia ka nui o ka lawelawe kīwila.
- ʻO nā hoʻāʻo like ʻole e hoʻokomo hou i ke kālā Zimbabwe me ka ʻole o nā hana hoʻoikaika hilinaʻi. Ua ʻoi aku ka maopopo ʻole o ka hopena a me ka hoʻokele waiwai ʻeleʻele nui, me ka hoʻohana mau ʻana o ka US$ ma ke ʻano he kālā kūhelu.
2.4. Nā Kūlana Pākē
ʻAʻole nalo nā mea a pau i kēia manawa. ʻO ke Aupuni Mugabe, ma lalo o ka hoʻomau ʻia ʻana o ka hoʻopaʻi ʻana mai ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ua ʻimi i nā wahi ʻē aʻe no ke kākoʻo waiwai a ua kūleʻa i kekahi ʻano.
Loaʻa kēia mai ka hoʻokomo kālā ʻana o Kina i nā minerala o Zimbabwe, ka mahiʻai & ? ecia nā ʻāpana. Ua hoʻoikaika nā hopena, me nā māhele 3 a pau e hōʻike ana i ka holomua.
Eia nō naʻe, ʻo kēia mau mea ma o ka hoʻomaikaʻi marginal nui i kahi pilikia nui ʻē aʻe. ʻO ka mea ʻoiaʻiʻo, ua hoʻāla kēia i ka hopohopo e lilo ka ʻāina i panalāʻau Kina.
3. He Manaolana
3.1. He Hoola Waiwai Koi
Me ka honua ma lalo o ka laka, ua pilikia loa ka ʻoihana Zimbabwe mai ka maʻi maʻi coronavirus. Eia naʻe, hāʻawi ʻia i kona kūlana ma ke ʻano he mea hana i nā waiwai mua, ʻike ka ʻāina i ka piʻi koke ʻana o ka waiwai.
E like me ka Bank Bank, ua ulu ka hoʻokele waiwai ma 5.8% i ka makahiki 2021 ma hope o ka hōʻemi ʻana o 6.2% i ka makahiki 2020. ʻO nā kumu i waiho ʻia i mua no ka heluhelu hoihoi:
- Ua alakaʻi ʻia ka ulu ʻana o GDP e ka hoʻihoʻi ʻana i ka ʻoihana mahiʻai a me nā ʻoihana. Ua ʻike mākou ua hoʻopau ka hoʻoponopono ʻāina a me ka hoʻopaʻi ʻana i kēia mau ʻāpana ʻelua. Ua ʻimi ʻia ke kōkua mai ka poʻe Pākē no ka hoʻihoʻi hou ʻana mai ma ʻaneʻi, i kōkua ʻia e nā ʻohi nui.
- ʻO ka emi ʻana o ka hoʻonui kālā ma muli o ke kulekele pili kālā. Ua kōkua nā kumukūʻai kiʻekiʻe a me nā ana kulekele i ka hoʻopaʻa ʻana i ka piʻi kālā mai 838% i 2020 a i 60% i 2021.
- I ka manawa like, ua hoʻāʻo ke Aupuni e noho i loko o kāna mau mea ma o ka hahai ʻana i kahi kulekele kālā kūpono. ʻAʻole i kākoʻo ʻia kekahi o nā mea hoʻonui i hala, me ka hoʻolilo ʻana i ke kūkulu ʻana i hoʻohālikelike ʻia me ke kālā.
- Ua kōkua ka hoʻokuʻu ʻana aku a me nā uku limahana i ke koena o ke kūlana uku. ʻElua mau mana e pāʻani nei ma ʻaneʻi. ʻO kekahi, ma hope koke o ka pilikia COVID-19, me ka hoʻihoʻi ʻana o ka honua i ka pūnaewele, ua koi nui ʻia nā huahana mua, ʻoi aku ka mineral. Ua kōkua kēia i ka hoʻokele waiwai o Zimbabwe i ka piʻi ʻana o ke koi a me nā kumukūʻai. ʻO ka lua, ma muli o ka laka, ua hoʻokuʻu ʻia nā limahana haole a ua koho ʻia e hoʻi i ka home, no laila ua ʻoi aku ka nui o ka nui o ka hoʻouna ʻana.
- ʻO nā pae kūpono o ka lāʻau lapaʻau e kūʻē i ka coronavirus e ʻae i ka hoʻokele waiwai e hana me ka ʻole o ka hoʻopau ʻana mai nā laka. Eia hou, ua kōkua nui ka poʻe Kina i kēia wahi.
3.2. Nā Haʻawina
I loko o kona mōʻaukala, ʻike ʻia ka elite aliʻi o Zimbabwe e kūʻē i ka noʻonoʻo maʻamau. ʻO kēia ka mea i alakaʻi ʻia e ka manaʻo o ka poʻe mana e hoʻolōʻihi i ko lākou noho aliʻi ʻana me ka lilo o ka pono o ka lehulehu. ʻO ka hapa ʻino loa, ʻo ka manaʻo kipi i noho ʻia i ka makahiki 1970 e hoʻomau mau ʻia i nā hopena koʻikoʻi.
E lawe, no ka laʻana, ka bonus 1997 i nā poʻe koa kaua. Ma mua o ka hāʻawi ʻana i kā lākou mau koi, he mea naʻauao ke kāhea ʻana i nā koho balota hou no nā pilikia e like me kēia e komo ai ma ke ʻano o ka haʻiʻōlelo kālaiʻāina ākea.
Pela no ka hooponopono aina i noonoo ole ia & hana maikai ole. ʻO ka manaʻo maikaʻi loa, ʻo ia ka hoʻokumu ʻana i nā hui ʻoihana e paipai i ka hoʻopaʻa ʻana i ka ʻāina me ka ʻae ʻana i nā ʻano mahiʻai mechanized holomua e hoʻomau.
Pēlā nō, ua hoʻokipa ʻia ka noho kaʻawale honua e ke Aupuni me he mea lā he mekala hanohano. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, inā ʻaʻole no ka poʻe Pākē, ua hoʻokaʻawale lākou i ke kaua kīwila ʻoi aku ke koko.
Eia hou, ʻaʻole ka ʻōlelo politika ka waiho ʻana o kēia pou. Eia naʻe, ʻaʻohe mea paʻa i ka wā e ʻōlelo ai ʻaʻole pono e hoʻopili ʻia nā hoʻoholo hoʻokele waiwai e ka politika. ʻO ka hoʻoholo maikaʻi ʻana i ka manaʻo waiwai ua hōʻike i kāna mau hopena i hoʻokahi makahiki wale nō no Zimbabwe. He hoʻopiʻi koʻikoʻi kēia i ka poʻe nāna e hoʻokele i ka ʻoihana ma mua.
3.3. I ka wā e hiki mai
ʻOiai ua maikaʻi ka nūhou e puka mai ana mai Zimbabwe i kēia mau lā, aia nā pilikia koʻikoʻi e koe. I nā manawa maʻamau, i ka nalowale ʻana o nā hopena haʻahaʻa haʻahaʻa, e lohi ka ulu ʻana o GDP i nā makahiki e hiki mai ana.
I ka manawa like, ʻo ka supercycle waiwai o kēia manawa a me ka hopena o ka lohi o ka hoʻokele waiwai e hoʻopilikia hou i ka noi no ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ka ʻāina a kau i ke koʻikoʻi i ka hoʻihoʻi hou ʻana. Ke hilinaʻi nei ka ʻāina i ka Kina ma ke ʻano he kālepa nui a me kāna hoa hoʻopukapuka kālā, a ʻaʻohe hopena o kona noho kaʻawale ʻana.
- Nā Kiʻi Hoʻonui Hou - Reserve Bank of Zimbabwe
ʻO ka mea e pono ai no Zimbabwe e hōʻoia ʻaʻole lākou e hoʻomau i ka hana hou ʻana i nā hewa o ka wā i hala.
I kēia lā, ʻaʻole i hoʻihoʻi ʻia i kahi kālā aupuni ma muli o ka hemahema o ka hilinaʻi e noho aliʻi nei.
Pono e loaʻa hou kēia hilinaʻi. A i ʻole, e hoʻomau ka pōʻino waiwai i hana ʻia e ke kanaka.
Waiho i ka Reply