Kungakhathaliseki ukuthi uthonywe kakhulu izimakethe zezimali noma cha, lesi sihloko sizokwehlisa umgogodla wakho ngemuva kokwazi ukuthi kwenzakalani.
Izimakethe zomhlaba zopha zibomvu. Imibiko ithi cishe ukulahleka kwezigidigidi eziyi-11 ezimakethe.
I-S&P 500 yehle ngo-19%. I-NASDAQ, edume ngesitoko sayo esisindayo, ibhekane nolaka olukhulu njengoba yehla ngaphezu kwama-28%.
Izimakethe ze-crypto zawa njengemvula futhi zehla ngaphezu kwe-50%. I-Luna(Iphrojekthi ye-cryptocurrency) yehle ngaphezu kwama-99%.
Yebo, yilokhu okwenzeka emhlabeni, futhi ukholwe, noma cha imithelela yalokhu kuphahlazeka izokuthinta kakhulu.
Ngizozama ukuhlukanisa lesi simo semakethe samanje, ukufana kwayo nokuwohloka komnotho okudlule kweGlobal, nokuthi ungakunqoba kanjani ngemikhuba engcono kakhulu.
Ngakho-ke, ake sigxumele kukho futhi sibone ukuthi kungani ukuphahlazeka okungaka kwafika kwasekuqaleni?
Kungani Izimakethe Zomhlaba Wonke Zehle?
Asikho nesisodwa isizathu esilethe ingcindezi enkulu kangaka yokuthengisa emhlabeni jikelele. Njengoba kunemicimbi eminingi eyenzeka emhlabeni wonke ngesikhathi esifanayo, izimakethe kwadingeka zehle ngolunye usuku.
Kodwa nazi ezinye zezizathu ezaholela ekuchithekeni kwegazi ezimakethe zezimali.
1. I-Inflation Spike e-US
Ukwesaba ukunyuka kwamandla emali kwabonakala ngokucacile isikhathi esithile e-US, futhi ekugcineni kwenzeka. I-Consumer price index(CPI) iyindlela yokulinganisa izinga loshintsho enanini lempahla namasevisi esikhathini esithile.
Amanani entengo yezimpahla nezinsiza anyuke kakhulu futhi ukufundwa kwe-CPI kwenyanga ka-April kukhule ngo-8.3% ngonyaka, izinga abathengi baseMelika abalibona okokuqala kusukela ngeminyaka yawo-1980.
Lokhu kukhuphuka okushaqisayo kokwehla kwamandla emali kungaqhubeka nokulimaza izimakethe uma kungahambisani namaholo aphezulu. Kube nomthelela ngisho ezinkampanini njengoba izindleko zazo zinyuke kakhulu.
Nakuba amandla okuthola imali ekhuphukile, amaphesenti enzuzo aya ngokuya encipha, futhi ngalokho, kuthinta izimakethe ngokuqondile. Konke lokhu kulimaza ngqo ukuzethemba kwabathengi, okubonakala kumasheya ezinkampani zikahulumeni.
2. Inhlekelele Yempi YaseRussia-Ukraine
Izimakethe zomhlaba wonke zase ziqalile ukuhlangana ukuze zithole ukuphakama okusha ngemuva kokubamba ubhubhane lapho uPutin enquma ukumosha yonke into futhi. Ukuhlasela kweRussia e-Ukraine kube umcimbi obalulekile ekwindla kwezimakethe ezinkulu zezezimali.
I-Russia ingenisa cishe i-10% kawoyela womhlaba, futhi impi yaletha ukungalungi okuningi kwezohwebo. Ngenkathi i-European Union kanye ne-US bevala ukungeniswa kukawoyela waseRussia, amabhizinisi aqala ukusebenzisa imali eningi kwezokuthutha njengoba amanani kawoyela enyuka kakhulu.
Lokhu kudale ukwehla okukhulu kokulindelwe kokukhula kanye nezibikezelo zeholo, okuholele ekwehleni kwentengo yesitoko.
3. Iphakela Isenzo Ngamazinga Enzalo
I-Federal Reserve yase-United States yaletha izimiso eziningana zokubhekana nokwehla kwamandla emali okwethusayo ezweni. Ukuze kugcinwe ukwehla kwamandla emali okungu-2% ezikhathini ezizayo, ama-feds akhuphule amanani enzalo ngo-0.5%. Lokhu ukukhuphuka kwezinga lenzalo okukhulu kakhulu kusukela ngo-2000, futhi umphumela ubonakala ngokucacile.
Nakuba izilinganiso zenzalo azihloselwe ukwehlisa stock market, ilimaza ukulingana.
Njengoba inzalo ikhula, izinkampani zivame ukusebenzisa imali encane, okugcina kudala ukwehla kwejubane lokukhula komnotho. Ngakho, kuthinta izintengo zesitoko ngokuqondile.
4. Phakamisa i-Supply Chain
Umqedazwe we-COVID-19 wonakalise umnotho womhlaba, futhi umthelela wawo usagqame kakhulu. Amaketanga okuhlinzeka nawo athinteke kakhulu ngenxa yalolu bhubhane kanye nokuvalwa komhlaba okulandelayo.
Izinkampani ezinkulu zibe nokushoda kwemikhiqizo njengoba ukukhiqizwa kwama. Lokhu kubangele ukutholakala kwemikhiqizo enganele ukufeza izidingo nezimfuno zekhasimende.
Konke lokhu kwehlisa inzuzo yenkampani futhi kwaholela ekwehleni kwezintengo zayo zesitoko.
5. Ukuwa Okukhulu Kakhulu Kwe-China Ekukhiqizeni
I-China iyizwe lesibili ngobukhulu emhlabeni kanye nezwe elinabasebenzi abashibhe kakhulu. Izinkampani eziningi ezinkulu ezifana ne-Apple ne-Tesla sezisungule amayunithi azo wokukhiqiza ezweni.
Njengoba lolu bhubhane seluphinde lwahlasela izwe, ukuthengwa kwempahla yezwe sekuphinde kwaba nethonya elikhulu. Lokhu kubangela ukushoda kwempahla, okwandisa amanani emikhiqizo.
Ingabe Lena I-Dot Com Bubble 2.0?
Lona umbuzo ohlupha bonke abatshalizimali njengamanje. Ngithole amaqiniso athakazelisa ngempela ukuxhasa lesi sitatimende, futhi yilokhu engikutholile.
Ngokufanayo nebhamuza le-dot com, lapho yonke inkampani eyengeze u-“.com” egameni layo ibona impumelelo ngobusuku obubodwa, izinto zenzeke ngendlela efanayo nge-cryptocurrencies kanye ne-DeFi.
Njengoba kudume ukuthi umlando awuphindaphindi kathathu noma kane, kodwa unemilolozelo. Yilokhu okwenzeka muva nje.
1. Izinkomba ezifanayo
Kukhona futhi ukunyakaza okufanayo kuma-indices ka-2022 no-2000.
Ukulungiswa kwemakethe akuyona into engavamile, kodwa ukulahla okukhulu ngesikhathi esifushane akuyona into eyenzekayo njalo ekuseni. Ingozi yango-2000 yabona ukuphahlazeka okungaphezu kuka-80%, okwabuyisela i-NASDAQ kumazinga ka-1996.
Ngokufanayo, ukukhushulwa kwe-post-COVID-19 kwabona inkunzi enkulu igijima emakethe, kodwa njengoba ukulungiswa kuqala izinto ezine kanye nezinhlobonhlobo ezingezinhle ezithinta umhlaba, kubonakala sengathi zisebenzisa wonke amaphampu njengoba i-NASDAQ yehle ngo-30% endabeni izinyanga.
2. Ibhamuza le-Amazon neNetflix
Njengezikhathi ze-Dotcom, njengoba ubhubhane lwe-Covid-19 lwehla, ama-tech giants afana ne-Amazon ne-Netflix andisa imikhiqizo yabo. Ngokutshalwa kwezimali okukhulu ukuhlangabezana nezidingo nezidingo zamakhasimende, zonke izinkampani zobuchwepheshe zibonakala zisebenzisa imali ngokweqile futhi ziqashwe ngokweqile.
Umphumela ubonakala ngokucacile emashadini angezansi.
As Netflix kubika, ukulahlekelwa kobhalisile okokuqala, futhi Amazon bayaqhubeka nokubhekana nezaziso zomthetho emhlabeni wonke, babonakala bethatha konke ukuthuthuka abakwenzile ekukhulisweni kwe-post-covid.
I-Amazon, ebiphindaphindeke kabili ukubaluleka kwayo ezinyangeni ezine nje, yehle ngo-40% ezinyangeni ezintathu nje. Nakuba i-Netflix, ebikade isephusheni lenkunzi iminyaka, yacwila echibini ngokuphahlazeka okungu-73% ezinyangeni ezi-5.
Isizathu ngokungangabazeki ukuqashwa ngokweqile nokulahlekelwa yizinkampani ezalandela. Lesi simo silingisa ncamashi ibhamuza le-dot com.
Nokho, ngisho nokufana okuthile, isimo samanje asifani ncamashi nebhamuza. Ngokungangabazeki, ezinye izinkampani zenziwa inani ngokweqile, kodwa zinenani eliseduze nenani lazo eliphusile njengoba zibonisa amandla amaningi okukhula.
Uma ubaqhathanisa nontanga yabo ngo-2000, kusho ukuthi babekwe kangcono kakhulu. Ukulungiswa okuwumqansa kulethe zonke iziqhwaga zobuchwepheshe ziqaphile njengoba ziqhubeka nokucwaninga futhi zithuthukisa ukuze zizuze. Kuyacaca ukuthi bawazi kahle amaphutha abo esikhathi esidlule, futhi kulokhu bazokwenza isiqiniseko sokuthi abawi yizicucu.
Yini Okulandelayo Ezimakethe?
Akekho ongabeka isikhathi izimakethe. Kuningi okusengcupheni ngenkathi uzama ukubikezela umnyakazo wakho olandelayo. Nokho, kungcono ukuphepha kunokuthatha izingozi eziningi.
Isimo samanje sifakazela ukuthi okubi kakhulu akukapheli. Njengoba ukuhlasela kweRussia kusahamba, izimakethe zomhlaba ziyaqhubeka nokwesaba. I-Feds iveze ukuthi ukwehla kwamandla emali kuzohlala, futhi umnotho udinga isikhathi sokuphefumula.
Izinkampani zobuchwepheshe nazo zibhekene nokushoda okukhulu kwemikhiqizo nezinsizakalo ngenxa yokumiswa kweChina. Zonke lezi zimo zikhombisa ukuthi izimakethe zisengaya phansi kakhulu.
Kodwa, uyitshala kanjani imali yakho ezimakethe ezimweni ezinjalo?
Noma ingabe kufanele uthengise iphothifoliyo yakho ekhona ngokulahlekelwa?
Ungakhathazeki. Ingxenye elandelayo ikutshela ukuthi yisiphi isinqumo esingcono kakhulu ezimweni ezinjalo.
Uhlu Lokufanele Ukwenze Ukulungiselela Lesi Simo Semakethe
Kuningi ukuqagela mayelana nesimo semakethe samanje. Kodwa-ke, ukwenza ukunyakaza okuhlakaniphile kungakwenzela imali enhle.
1. Khetha Amasheya Ngekhono Lawo Lokuthola
Isikhathi lapho ukutshala imali kunoma yini ebidonsa futhi yenza izinzuzo ngokushesha sesiphelile manje. Ukwenza imali ekugijimeni kwezinkunzi kulula kakhulu kunalokho ukusinda emakethe yamabhere.
Zama ukutshala imali kulezo zinkampani ezinamandla okuthola imali. Lapho ukudayiswa okukhulu kufinyelela ezimakethe, lezi kuzoba izinkampani eziqinile ezimweni ezimbi.
2. Hlela Izabelo
Yebo, Izabelomali ziwumthombo omusha wemali engenayo kubantu abaningi. Kusobala ukuthi amasheya akhokha idividendi awathintwa kakhulu ukuphahlazeka kwe-flash okwenzeka ezimakethe. Lokhu kungenxa yezisekelo zabo eziqinile.
3. Ungazami Ukwenza Isikhathi Emakethe
Uma uthola ukuhaha ngezintengo zesitoko eziwile, futhi ufuna ukubamba phansi, khona-ke ungaba yingxenye ye-99% yabantu abalahlekelwa yimali ezimakethe. Esikhundleni sokubamba phansi, kuphephile ukubeka imali yakho lapho amasheya ebuyela emuva futhi aqale ukukhombisa izimpawu zokukhula.
4. Hamba Ngokutshalwa Kwezimali Okuphephile
Lesi yisikhathi lapho uhlukanisa iphothifoliyo yakho ukuze uthole ukutshalwa kwezimali okuphephile uma ungalahleki. Cabangela ukutshala imali kuma-SIP, izimali zomphakathi, kanye nezibopho. Lezi utshalomali olungaguquguquki kakhulu eminyakeni enjalo yezimakethe.
5. Into Engcono Kakhulu Ongayenza Ukungenzi Lutho
Ngezinye izikhathi, ukungenzi lutho kungenza izimanga, futhi ezimakethe zamasheya, kugqame nakakhulu. Uma iphothifoliyo yakho ingekho phansi, ungacabanga ukuthatha ikhefu ezimakethe zezimali.
Ukuphahlazeka kwe-flash nokulahlwa okunjalo akujwayelekile ngempela, futhi izibikezelo aziphumeleli nsuku zonke kulezi zimo. Ngakho-ke, kungcono ukulinda ukuthi izimakethe zizinze kunokuhaha futhi ulahlekelwe yimali oyitshalile.
shiya impendulo