E tusa lava pe fa'aaafiaina oe e maketi tau tupe pe leai, o lenei tusiga o le a fa'afefe ai lou tuasivi pe a uma ona e iloa le mea o lo'o tupu.
O maketi i le lalolagi e mumu toto. O lipoti o loʻo taʻua ai e tusa ma le $11 trillion gau i maketi.
O le S&P 500 ua paʻu i lalo i le 19%. NASDAQ, taʻutaʻua mo ana faʻatauga faʻatekonolosi, na feagai ma le sili atu o le ita aʻo pa'ū i luga o le 28%.
O maketi crypto na pa'ū pei o timuga ma paʻu i lalo e sili atu i le 50%. Luna(O se galuega faatino cryptocurrency) pa'ū e sili atu i le 99%.
Ioe, o le mea lenei o loʻo tupu i le lalolagi, ma talitonu i ai, pe leai o le aʻafiaga o lenei faʻalavelave o le a matua afaina ai oe.
O le a ou taumafai e talepe i lalo lenei faʻataʻitaʻiga maketi o loʻo i ai nei, o lona tutusa ma le taimi ua tuanaʻi le tamaoaiga o le lalolagi, ma le auala e mafai ai ona e manumalo i faiga sili ona lelei.
O lea la, tatou oso i totonu ma vaai pe aisea na oo mai ai se faalavelave i le mea muamua?
Aisea ua Pa'u ai Maketi i le Lalolagi?
E leai se mafuaʻaga e tasi na mafua ai le tele o faʻatauga faʻatau i le lalolagi atoa. Faatasi ai ma le tele o mea na tutupu i le lalolagi atoa i le taimi e tasi, sa tatau ona paʻu maketi i se aso.
Ae o nisi nei o mafuaaga na mafua ai le tafe toto o maketi tau tupe.
1. Le Fa'atuputeleina o le Inflation In the US
O le fefe i le siʻitia o le tau o loʻo faʻaalia manino mo sina taimi i le US, ma na iʻu lava ina tupu. O le fa'asinomaga o tau o tagata fa'atau (CPI) o le auala lea e fua ai le fua faatatau o suiga i le tau o oloa ma auaunaga i se vaitaimi.
O tau o oloa ma auaunaga ua siisiitia ma o le CPI faitau mo le masina o Aperila na siitia i le 8.3% i tausaga taʻitasi, o se tulaga na vaʻaia e tagata Amerika mo le taimi muamua talu mai le 1980s.
O lenei si'itia mata'utia o le tau o le tamaoaiga e mafai ona fa'aauau pea ona afaina ai maketi pe a le fetaui ma totogi maualuga. Ua oo lava ina a'afia ai kamupani ona ua matua si'itia a latou tupe alu.
E ui ina ua si'itia le gafatia o tupe maua, ae ua fa'aitiitia tupe maua, ma o lea ua afaina ai maketi. O nei mea uma ua matua afaina ai le talitonuga o le au faatau, lea e atagia mai i sea a kamupani a le malo.
2. Le Fa'alavelave Taua a Rusia-Iukureini
O maketi o le lalolagi na amata faʻatasi mo le maualuga fou ina ua maua le faʻamaʻi ina ua filifili Putin e toe faʻalavelave mea uma. O le osofaʻiga a Rusia i Iukureini na avea ma mea taua i le tautoulu o maketi tau tupe tetele.
E tusa ma le 10% o le suauʻu a le lalolagi o loʻo faʻaulufaleina mai e Rusia, ma o le taua na aumaia ai le tele o faʻalavelave i fefaʻatauaiga. A'o fa'asaina e le Iuni a Europa ma le US le fa'aulufaleina mai o suau'u a Rusia, na amata ai loa ona fa'aalu e pisinisi le tele o femalagaiga a'o si'itia le tau o le suau'u i taimi uma.
O lenei mea na mafua ai le pa'ū maualuga i le faʻatupulaia o faʻamoemoega ma faʻamatalaga o tupe maua, ma mafua ai le pa'ū o tau o faʻatauga.
3. Galuega a le Feds i Tului
Na aumai e le Federal Reserve a le Iunaite Setete le tele o tulaga masani e foia ai le tau o le tamaoaiga i totonu o le atunuu. Ina ia faʻatumauina le 2% o tau mo le lumanaʻi, na siitia e le Fed le tului i le 0.5%. Ole si'itaga sili lea ole tului talu mai le 2000, ma o le taunuuga o lo'o iloa lelei.
E ui o le tului e le o fa'atatau e tulei i lalo le māketi setoku, e afaina ai le tutusa.
A'o fa'atupula'ia le tului, e fa'aitiitia tupe fa'aalu a kamupani, ma i'u ai ina fa'aitiitia le saoasaoa o le fa'atupulaia o le tamaoaiga. O le mea lea, e a'afia sa'o ai tau o fa'asoa.
4. Fa'alavelaveina le filifili sapalai
O le faʻamaʻi COVID-19 na faʻaleagaina ai le tamaoaiga o le lalolagi, ma o loʻo matua iloga lava lona aʻafiaga. Na matua afaina foi laina sapalai ona o le faʻamaʻi ma le lokaina o le lalolagi.
O kamupani tetele na mafatia i le le lava o oloa ona o le gaosiga na taofia. Na mafua ai ona le lava le sapalai o oloa e faʻamalieina manaʻoga ma manaʻoga o le tagata faʻatau.
O nei mea uma na faʻaitiitia ai tupe mama a le kamupani ma iʻu ai i le paʻu o ana tau o oloa.
5. Pa'u Tele a Saina i Gaosiga
O Saina o le lona lua lea o le tamaoaiga o le lalolagi ma o le atunuu e sili ona taugofie tagata faigaluega. O le tele o kamupani tetele e pei o Apple ma Tesla ua faʻatulagaina a latou fale gaosi oloa i totonu o le atunuʻu.
A’o toe taia fo’i le atunu’u i le fa’ama’i, ua toe afaina tele ai le sapalai o le atunu’u. E mafua ai ona le lava le sapalai, lea e siitia ai le tau o oloa.
O Le Dot Com Bubble 2.0 Lenei?
O le fesili lea o lo'o fa'alavelave ai so'o se tagata fai pisinisi i le taimi nei. Na ou mauaina ni mea moni manaia e lagolagoina ai lenei faʻamatalaga, ma o le mea lea na ou mauaina.
E tutusa ma le dot com bubble, ina ua vaʻaia e kamupani uma na faʻaopoopoina le ".com" i lona igoa i le po manuia, o mea na tutupu tutusa lava ma cryptocurrencies ma DeFi.
E pei ona ta'uta'ua e le toe ta'ua e le talafa'asolopito le tolu pe fa, ae e solo. O le mea lea ua tupu talu ai nei.
1. Faailoga tutusa
O loʻo iai foʻi se gaioiga faʻapena i faʻamatalaga o le 2022 ma le 2000.
O faʻasaʻoga maketi e le o se mea e seasea, ae o le lafoai tele i se taimi puupuu e le o se mea e tupu i taeao uma. O le faʻalavelave 2000 na molimauina se faʻalavelave e sili atu nai lo le 80%, lea na toe faʻafoʻi ai le NASDAQ i le maualuga o le 1996.
E faʻapea foʻi, o le faʻaleleia o le post-COVID-19 na vaʻaia ai le tele o povi tamoʻe i le maketi, ae ina ua amata le faʻasaʻoga ma le tele o mea le lelei na afaina ai le lalolagi, e foliga mai o loʻo faʻaaogaina uma pamu ona o le NASDAQ ua paʻu i lalo 30% i se mataupu o masina.
2. Amazon & Netflix's Bubble
E pei lava o taimi o Dotcom, a o faʻagesegese le faʻamaʻi Covid-19, faʻateleina e le au tekonolosi pei o Amazon ma Netflix a latou gaosiga. Faatasi ai ma le tele o tupe teufaafaigaluega e faʻafetaui ai manaʻoga ma manaʻoga o tagata faʻatau, o kamupani tekonolosi uma e foliga mai ua sili atu tupe faʻaalu ma sili atu le faʻafaigaluegaina.
O le taunuuga o loʻo vaʻaia manino i luga o siata o loʻo i lalo.
As Netflix lipotia mai, ua leiloa le tagata fai saofaga mo le taimi muamua, ma Amasone o loʻo faʻaauau pea ona feagai ma faʻasalalauga faʻaletulafono i le salafa o le kelope, e foliga mai o loʻo latou faʻaaogaina uma le faʻateleina na latou faia i le post-covid boost.
Amasone, lea na faaluaina lona tau i le na o le fa masina, ua paʻu i lalo i le 40% i le na o le tolu masina. Ae o Netflix, lea sa i ai i se miti povi mo le tele o tausaga, na alu i le vaitaele ma le 73% na paʻu i le 5 masina.
O le mafuaaga e le masalomia o le ova o le faafaigaluegaina ma le gau o kamupani na mulimuli mai. O le tulaga lea e fa'atusa tonu lava i le dot com bubble.
Ae ui i lea, e tusa lava pe iai ni mea e tutusa ai, o le faʻaaliga o loʻo i ai nei e le tutusa lelei ma se pulu. E le masalomia, o nisi kamupani e sili atu le tau, ae o loʻo faʻatau latalata i latou tau talafeagai ona o loʻo faʻaalia ai le tele o le tuputupu aʻe.
Afai e te faʻatusatusaina i latou ma a latou tupulaga i le 2000, ona sili atu lea o latou tulaga. O le fa'asa'oga fa'ato'a ua fa'alatalata uma ai le au fa'atekinolosi a'o latou fa'aauau su'esu'ega ma atina'e mo lo latou manuia. E matua manino lava lo latou iloa lelei o a latou mea sese i aso ua mavae, ma o le taimi lenei o le a latou mautinoa ai latou te le paʻuʻia.
O le a le mea e soso'o ai mo Maketi?
E leai se tasi e mafai ona fa'atulagaina maketi. E tele mea o lo'o lamatia a'o e taumafai e va'ai lana isi gaioiga. Ae ui i lea, e sili atu le saogalemu nai lo le faia o ni tulaga lamatia.
O le tulaga o loʻo iai nei e faʻamaonia ai o le sili ona leaga e leʻi maeʻa. Faatasi ai ma le osofaʻiga a Rusia o loʻo faʻaauau pea, o loʻo faʻaauau pea ona fefefe maketi o le lalolagi. Ua faailoa mai e le Feds o le tau o le tamaoaiga o iinei e tumau ai, ma o le tamaoaiga e manaʻomia se taimi e manava ai.
O kamupani tekonolosi foi o loʻo mafatia i le tele o le le lava o oloa ma auaunaga ona o le taofi a Saina. O nei tulaga uma o loʻo faʻaalia ai e mafai lava ona alu i lalo maketi.
Ae, fa'afefea ona teu au tupe i maketi i ia tulaga?
Po'o e tatau ona e fa'atau atu lau faila o iai i se gau?
Aua le popole. O le isi vaega e ta'u atu ia te oe le mea tonu e mafai ona avea ma filifiliga sili i ia tulaga.
Lisi Mea e Fai e Sauniuni Mo Lenei Tulaga Maketi
E tele taumatematega e uiga i le tulaga o maketi o loʻo i ai nei. Ae ui i lea, o le faia o ni gaioiga atamai e mafai ona e maua ai ni tupe matagofie.
1. Filifili Fa'aagaga i lo latou Maua Maua
O le taimi e teu ai tupe i soʻo se mea sa pamu ma maua vave tupe maua ua maeʻa nei. E sili atu le faigofie o le mauaina o tupe i se povi ola i se maketi urosa.
Taumafai e teu faʻafaigaluega i na kamupani o loʻo i ai se tulaga lelei e maua ai tupe. A o'o atu se fa'atauga tele atu i maketi, o kamupani ia o lo'o tumau malosi i tulaga fa'aletonu.
2. Fa'amoemoe mo Tulaga Fa'asoa
Ioe, Dividends o le puna fou lea o tupe maua mo le tele o tagata. O lo'o manino lava o fa'asoa e totogi tufatufaga e le'o afaina tele i fa'alavelave fa'afuase'i e tutupu i maketi. E mafua ona o latou faavae malosi.
3. Aua le Taumafai e Taimi le Maketi
Afai o loʻo e matapeʻapeʻa i tau pa'ū, ma manaʻo e puʻe le pito i lalo, ona mafai lea ona avea oe ma se vaega o le 99% o tagata e leiloa tupe i maketi. Nai lo le pu'eina o le pito i lalo, e sili atu le saogalemu le tu'u o lau tupe pe a toe oso i tua le fa'asoa ma amata ona fa'aalia fa'ailoga o le tuputupu a'e.
4. Alu Mo Tupe Teufaafaigaluega Saogalemu
O le taimi lea e te fa'avasegaina ai lau fa'asoa mo tupe teu fa'afaigaluega pe afai e te le o se gau. Mafaufau e teu faafaigaluega i SIPs, faaputugatupe soofaatasi, ma noataga. O tupe fa'afaigaluega aupito maualalo ia i ia gaioiga tau maketi.
5. O le Mea Sili e Fai o le Le Faia
O nisi taimi, o le leai o se mea e mafai ona faia ai mea ofoofogia, ma i totonu o maketi faʻatau, e sili atu ona lauiloa. Afai e le i lalo lau faila, ona mafai lea ona e mafaufau e te malolo mai maketi tau tupe.
O ia fa'alavelave fa'afuase'i ma lafoa'i e moni lava e le masani ai, ma e le taulau valo'aga i aso uma i nei tulaga. O lea la, e sili le fa'atali mo maketi e fa'amautu nai lo le matape'ape'a ma leiloa au tupe teu.
Tuua se tali