E su'e pea e tagata uma ni auala e fa'asaoina ai sina vaega o a latou lafoga o tupe maua.
Latou te fiafia e puʻeina soʻo se avanoa e oʻo mai i le auala e fesoasoani latou te faʻasaoina lafoga o tupe maua i Initia.
Ae ui i lea, o tagata eseese e eseese auala e fiafia i ai e fai ai. Pe o oe o se tagata faigaluega totogi pe fai sau pisinisi, e tele auala e teu ai lafoga a Initia.
Talosaga toe totogi lafoga e tele filifiliga i lalo o vaega eseese, ma e fesoasoani ia te oe e faaitiitia lau tupe maua lafoga.
Afai o oe foi o se tasi o tagata o loʻo taumafai e suʻe ni auala i le auala e teu ai lafoga o tupe maua i Initia, o loʻo i lalo 12 auala lelei e fai ai -
1. Toesega o Lafoga I lalo ole Fuaiupu 80C
Ole tele o filifiliga fa'afaigaluega e fesoasoani ile tasi e sefe lafoga. Lalo vaega 80C, o auala taua e mafai ai ona e fa'asaoina lafoga e ala i le:
- Teu fa'afaigaluega i le Equity Linked Saving Schemes (ELSS) ma sefe e o'o atu i le Rs. 46,800 i lafoga.
- Teu fa'afaigaluega i Tupe Teu Fa'amaufa'asao lafoga fa'atasi ai ma le loka-i totonu e 5 tausaga.
- Tupe Teufaafaigaluega i le Faaputugatupe mo le Lumanai Manuia a le Malo ma le loka i totonu o le 15 tausaga (maualalo), faaopoopo i le lima tausaga pe a manaomia.
- O le fa'afaigaluegaina i totonu o le Faaputugatupe mo le Lumanai Manuia o Tagata Faigaluega e leai se lafoga pe a toe faaui i tua pe a mae'a le lima tausaga o tautua pea.
- Tupe teu faafaigaluega i Penisione a le Atunu'u fa'ataga penisione pe a mae'a le litaea i le vaega e le'o iloa ma tagata faigaluega fa'apolofesa o Initia.
2. Toesega o Lafoga I lalo ole Fuaiupu 80D
Vaega 80D e fa'atagaina toesega lafoga mo se tagata faigaluega totogi e fa'atatau i tupe fa'afoma'i/inisiua.
O se tagi o le Rs. 25,000 o se tuusaunoaga i inisiua mo oe lava, toʻalua, ma (faalagolago) fanau.
Toesea lafoga faaopoopo e avanoa mo matua mo le oo atu i le Rs. 25,000 pe afai e i lalo ifo o le 60 tausaga o matua. Afai o matua e sili atu i le 60 tausaga, o le toesega e oʻo atu i le Rs. 50,000
Ole toesega maualuga ole Rs. 1 lakh pe afai o le tagata fai lafoga ma o latou matua ua silia ma le 60 tausaga le matutua.
3. Toesea Lafoga i lalo o le Vaega 80DD
Vaega 80DD o lo'o fa'amatalaina le Toesea o Manaoga Fa'apitoa mo le aiga o le tagata e le atoatoa le malosi. So'o se tupe fa'aalu e fa'aalu e se tasi mo togafitiga, a'oa'oga, ma le toe fa'aleleia o se aiga e le atoatoa le malosi o lo'o fa'amoemoeina o lo'o aofia i lenei vaega.
Toesea tumau o Rs. 75,000 pe afai o le le atoatoa i le va o le 40% i le 80%. I se tulaga le atoatoa (sili atu i le 80%), o le toesega tumau o le Rs. 1,25,000.
4. Alauni o Totogi Fale
O le HRA o se vaega o le fa'atulagaina o totogi mo le tele o tagata faigaluega. E tuusaunoaina i lalo vaega 10 (13A) o le Tulafono o Lafoga o Tupe Maua 1961.
Peita'i, o le aofa'iga e maua mai le HRA ose tupe maua atoa e fa'a lafoga pe afai e nofo le tagata faigaluega i lona lava fale ma e le totogia se totogi. O le tuusaunoaga o lafoga i lalo ole alauni ole fale ole la'ititi ole, e faapea:
- Mauaina HRA i tausaga ta'itasi.
- Ova atu o totogi totogi i tausaga ta'itasi i luga ole 10% ole totogi fa'aletausaga.
- 50% o totogi mo tagata o loʻo nonofo i taulaga metro, ma 40% mo i latou e nonofo i taulaga e le o ni metro.
E iai ni fa'aaliga tulaga ese pe a mana'o se tasi e fa'atauina fa'amanuiaga tau lafoga e ala ile HRA pei ole:
- Totogi lisi i tagata o le aiga/aiga.
- E iai se fale, ae nofo mautotogi i se isi aai.
5. Fa'amanuiaga o Lafoga e ala ile Nogatupe ile Fale
O loʻo faʻamalosia pea e le malo Initia ona tagatanuu e teu faʻafaigaluega i totonu o se fale ma fai se fale. A fale nonogatupe e agavaa mo se toesega lafoga.
O toesega taua nei mai le tele pe a e fuafua e faʻatau pe fau se fale i luga o se nonogatupe fale:
- E mafai ona e talosaga e oʻo atu i le Rs. 2 lakh mai lau tupe maua o se toesega lafoga mo le EMI o le tului o lau nonogatupe fale. E faatoa mafai e se tasi ona fai lea tului pe a mae'a le fausiaina o lou fale.
- Afai e te le'i siitia i lou fanua ae o lo'o e totogiina pea le EMI, e mafai ona e tapaina le penefiti lafoga o tului a'o le'i fausia. Ole maualuga ole agava'a e fa'atumauina pea ile Rs. 2 lakh i le tausaga.
- O le tupe e toese mai le totogi autu o le nonogatupe fale, foi. E mafai e se tasi ona talosagaina Rs. 1.5 lakh i lalo o lenei vaega i le maualuga.
- Talosaga tului aupito maualuga o Rs. 2 lakh e mafai ona ave i lalo o se nonoga tupe tu'ufa'atasi a itu ta'itasi. Mo le totogi autu, le maualuga o le Rs. 1.5 lakh e mafai ona tapa i totonu oa latou lafoga lafoga taʻitasi.
6. Tu'u Alauni Malaga
O le LTA ose tuusaunoaga e tuuina atu i vasega totogi i tausaga o la latou tautua ma e tusa lava pe ua litaea pe faamutaina auaunaga.
O se alauni e maua e le tagata faigaluega mai lona pule pe a malaga i aso malolo. LTA tuusaunoaga e na'o avanoa mo malaga e lua e faia i se poloka e fa tausaga faakalena.
O tupe fa'aalu e na'o le tau autu o femalagaiga, o lona uiga, o le pasese.
E iai ni nai tu'utu'uga e tapa ai le LTA:
- E tatau ona faia se malaga moni e maua ai le tuusaunoaga.
- E na'o femalagaiga fa'alotoifale (ie, i totonu o Initia) o lo'o aofia i lalo o lenei tuusaunoaga.
E mafai e le tagata faigaluega ona maua le penefiti mo i latou lava poʻo i latou lava ma o latou aiga.
O le aiga e aofia ai le toalua o le tagata faigaluega, fanau, ma matua tausi ma nai ona tei. E le sili atu nai lo le to'alua tamaiti na fananau mai i le aso 1 Oketopa 1998 e fa'atagaina mo le tuusaunoaga.
7. Fa'amanuiaga o lafoga e ala i Tupe Fa'aalu ma Toe Totogi
Afai o oe ose pule, o le auala pito sili ona faigofie e maua ai penefiti lafoga o le faʻaalia lea o tupe faʻaalu mo le tausaga faʻaletupe patino.
E mafai e se tasi ona faʻaalia le tele o ia tau. E aofia ai totogifuapauina mo tamaiti, totogi mo le atinaʻe pulega, faʻatauga o meafaitino, faʻaititia le tau, ma isi.
Mo se tagata faigaluega totogi, e mafai ona latou maua le penefiti tutusa e ala i le toe totogiina.
O le taui lea e totogi e le faalapotopotoga i tagata faigaluega mo a latou tupe faaalu. Totogiina e tele ituaiga: tau penisini, totogi o le aveta'avale, tupe fa'aalu i se malaga aloa'ia, ma isi.
8. Fa'asoa
E tu'uina atu e le falefaigaluega le fa'asoa o se penefiti e le o aofia i le totogi o le tagata faigaluega.
Le itiiti ifo ile 5 tausaga ole tautua e mana'omia e maua foaʻi i le litaea, faamavae, maliu, poo le le atoatoa.
Le itiiti ifo o mea nei e fai o se tuusaunoaga mai tupe maua lafoga:
- O le totogi mulimuli e fa'atele i le aofa'i o tausaga o galuega fa'aopoopo i le 15/26.
- 20 lakhs i Gratuity.
9. Fa'amanuiaga o Lafoga ile Sikolasipi mo A'oga ma Fa'aunegatupe A'oga
Ina ia faʻaitiitia le tupe maua lafoga, e mafai e se tagata ona faʻaogaina le numera o fa'amanuiaga lafoga o lo'o tu'uina atu i a'oa'oga.
Tua saunia e le malo ia penefiti lafoga i alauni a'oa'oga a tamaiti, pili o pili, ma pili a'oga e siitia ai le fua faatatau o le faitau tusi a Initia.
- E tuusaunoa aoaoga a tamaiti ile Rs. 100 i le masina e oʻo atu i tamaiti e toʻalua. E le gata i lea, o latou tuusaunoaga tupe alu ile fale talimalo ile Rs. 300 i le masina e oʻo atu i tamaiti e toʻalua.
- E mafai fo'i e se tasi ona fai pili a'oga ma pili mo so'o se a'oga e o'o atu i le Rs. 1.5 miliona.
10. Tuusaunoaga o Lafoga e ala i Foai po'o Alofa
i lalo vaega 80G, e mafai e se tasi ona maua fa'amanuiaga tau lafoga e ala i le faia o ni galuega lelei ma foa'i atu i se fa'amoemoe.
Soo se faalapotopotoga Initia e logoina e le matagaluega o lafoga mo toesega lafoga e sau i lalo o lenei tulafono. E mafai ona e talosaga e oʻo atu i le 100% foaʻi pe afai e te foaʻi i lisi ma faʻalapotopotoga faʻapitoa.
Afai e te foaʻi i tinoitupe, e mafai ona e mauaina le maualuga o le Rs. 2,000. Ae peita'i, afai e te foa'i e ala i siaki, fesiitaiga i faletupe, po'o auala fa'atekinolosi, e leai se tapula'a maualuga maualuga i le toe fa'asoa.
11. Taofi Tupe I Lau Teugatupe
O le auala pito sili ona faigofie e teu ai lafoga o le teuina lea o se tupe i lau teugatupe teu.
Tului e leai se lafoga E oo atu i le Rs. 10,000 i lau teugatupe, e tusa ai ma le Vaega 80TTA. Mo tagata matutua, o lenei tapulaa o le Rs. 50,000.
12. Fuafuaga Inisiua Soifua
O le filifiliga mo se inisiua tau soifua e mana'omia, e tusa lava pe sau ma se tuusaunoaga lafoga.
E mafai e se tasi ona maua fa'amanuiaga tau lafoga e oo atu i le Rs. 1.5 lakh i luga o le tupe faʻaalu i tausaga taʻitasi. O le fa'atauina po'o le fa'afouina o le inisiua tau soifua e agava'a mo fa'amanuiaga tau lafoga e o'o atu ile Rs. 1.5 lakh foi.
E tele isi auala e teu ai lafoga i Initia.
Ae ui i lea, o manatu, e pei ona taʻua i luga, e sili ona faigofie ma lelei.
E mafai fo'i ona e filifilia ni nai filifiliga nai lo le tasi ma fai se fa'asologa o mea e sui ai le tuusaunoaga o lafoga.
Ia mautinoa o so'o se filifiliga e te filifilia e fetaui lelei ma au sini umi, sini tau tupe, ma mana'oga fa'aletupe.
Tuua se tali