Ho banka ha ho sebetse ka ho alima chelete!
Kea kholoa le ka be le utloile polelo ena. Esita le litsebi tse phahameng tsa moruo tse kang Prof. Hyman Minsky li bua ka tsamaiso ea libanka 'me li bolela ka ho hlaka hore Libanka ha li alima chelete. E utloahala e batla e ferekanya, na?
Ho ea ka libuka tsa setso tse buang ka moruo oa selelekela, libanka li emeloa e le bakena-lipakeng ba lichelete bao mosebetsi oa bona o ka sehloohong e leng ho hokahanya ba alimang le ba bolokang chelete.
Ka mantsoe a bonolo, libanka ha se letho haese bakena-lipakeng ba ka nahanoang moruong oa kajeno o ntseng o tsoela pele.
Ts'ebetso eohle ea banka e likoloha letamo la lichelete tse kenyelletsang motho ea fumanang moputso o lefshoang ho feta litlhoko tse tloaelehileng tsa tšebeliso, ea kenyang chelete e eketsehileng bankeng e thehiloeng. Sena se tsejoa e le polokelo ea lichelete.
Ka lichelete tsena, banka e alima bao chelete ea bona e kenang ka tlase ho tlhoko e tloaelehileng ea tšebeliso. Kahoo, libanka li sebetsa ka mokhoa o fokolang oa libanka, oo ka oona libanka li alimang chelete e ngata ho feta chelete e behiloeng.
Empa ho thoe'ng haeba ke re libanka li etsa chelete e ngata ha li alima?
E, sena ke phello e ngatafatsang chelete e holisang potoloho ea lichelete.
Ha re bua ka chelete ea ho alimana, kajeno re buisana ka hore na banka e kholo e sebetsa joang ha e sa alima chelete.
Kahoo, a re qaleng!
Banka e sebetsa Joang?
Ho hlakile ho tsoa ka holimo hore bokhoni ba ho alima ba banka e kholo bo itšetlehile ka boholo ba depositi ea bareki. E le ho ntlafatsa moeli oa likalimo, libanka li hloka ho hohela bareki ba bangata bakeng sa li-depositi tse ncha.
Ka sena, ho ka boleloa habonolo hore li-depositi li theha likalimo.
Ts'ebetso ea ho alima chelete ea banka e sebetsa ho theory multiplier theory, e sebetsang hantle le fractional reserve banking. Mona, ke karoloana feela ea chelete e behiloeng e lokelang ho tšoaroa ka chelete kapa ho kenngoa akhaonteng ea banka ea khoebo bankeng e bohareng.
Chelete ena e khethoa ho latela litlhoko tsa polokelo, tseo chelete ea tsona e lekanang le eona e nkoang e le palo e ngata ea polokelo eo e leng bokhoni ba ho alima ba banka.
Ka hona, haeba tlhokahalo ea polokelo e hlalosoa e le 10% 'me e ngatafatsang e le leshome, libanka li ka alima ka makhetlo a leshome ho feta mehloli ea lichelete.
Ntho e 'ngoe e amang bokhoni ba banka ea ho alima chelete ke leano la lichelete la banka e bohareng, le qetellang qeto ea ho eketseha kapa ho fokotseha ha litekanyetso tsa polokelo. Leha ho le joalo, ka bolaoli bo khethiloeng ba leano la lichelete le thibelo ea ho eketsa polokelo, tsela e 'ngoe feela ea hore libanka li eketse bokhoni ba tsona ba ho alima chelete ke ka ho boloka li-depositi tse ncha.
Joalo ka ha re tseba, likalimo li entsoe ka li-depositi, ho bolelang hore libanka li hloka chelete ea bareki ho tsoela pele ka likalimo.
Leano la Likalimo tsa Banka
Ka mantsoe a bonolo, libanka li atisa ho etsa chelete e ngata ha li alima, e leng ho matlafatsang potoloho ea lichelete.
Libanka li tsejoa li na le tokelo ea ho fana ka likalimo tse fanoeng ke mmuso ntle le ho boloka depositi pele. Chelete ea likalimo ea libanka e khethoa ke taolo le maano a banka e bohareng.
Leha ho le joalo, banka e bohareng e boetse e laela libanka tsa khoebo ho tšoara chelete e itseng ea metsi, e ka bang chelete kapa eng kapa eng e ka rekisoang ka potlako mabapi le mokoloto o fanoeng pele.
Tlhahiso ea Chelete ka Libanka
Leano la ho alima libanka le tsebahala ka ho theha chelete, e hlahang haholo-holo linthong tse peli. Tsena ke:
Ho Kena Habeli Accounting
Ka mokhoa ona, ho theha matlotlo a macha a kalimo, banka e hloka ho theha mokoloto o lekanang. Sena se fetoha depositi e ncha bankeng e entsoeng ke mokoloto o mocha.
Mohlala, ha re re banka e alima Rs.100 ho bareki ba eona, joale e tla theha letlotlo le lecha la kalimo la boleng ba INR 100, e leng depositi e ncha.
Tekanyo le tlhaloso ea chelete
Ho na le mefuta e 'meli ea chelete:
- Chelete ea mantlha: E entsoe ke Banka e Bohareng (chelete le mehloli ea banka).
- Chelete e pharaletseng: E thehiloe ke Lekala la poraefete, le baloang litekanyong tsa phepelo ea chelete.
Karolo e kholo ea chelete eo batho ba e sebelisang letsatsi le letsatsi ke chelete e pharaletseng. Mohlala, ha mohiri a fetisetsa moputso oa hau ka kotloloho akhaonteng ea hau ea banka, ke chelete e pharaletseng. Ka ho tšoanang, ha u lefella mortgage leha e le efe, ke chelete e pharaletseng. Chelete e nkoa e le chelete ea motheo feela ha u le banka.
Ntle le libanka, karete mokitlane mekhatlo ea basebetsi e boetse e fana ka likalimo le ho theha lipara tsa depositi ea kalimo. Leha ho le joalo, ba theha "mokitlane" feela, eseng "chelete," kaha li-depositi tsa bona ha li baloe ka M1 (chelete e moqotetsane e nang le mokoloto o mongata le bonolo ho li-transaction). Leha ho le joalo, bareki ba ka sebelisa mokitlane ho reka kaha o etsisa chelete.
Lisebelisoa tsa Leano la Chelete la Banka e Bohareng
Bokhoni ba ho alima ba libanka bo ipapisitse le leano la lichelete la libanka. Ho na le lisebelisoa tse 'ne haholo tsa leano la Chelete la Banka e Bohareng. Tsena ke:
Litlhoko tsa polokelo
E bolela chelete eo libanka li tlamehang ho e boloka. E bolokoa ka har'a li-vaults kapa li-account tsa banka ea khoebo bankeng e bohareng. Litlhoko tse tlase tsa polokelo li bonts'a hore libanka li alima chelete e ngata, e tsejoang ka hore ke pholisi ea katoloso ea lichelete, kaha e theha mokoloto.
Leha litlhoko tse phahameng tsa polokelo li bonts'a hore libanka li alima chelete e nyane, e tsejoang ka hore ke pholisi ea lichelete tsa contractionary. Ho ba thata le ho feta libankeng tse nyane kaha ha ba na chelete e lekaneng ea ho alima. Ke ka lebaka leo libanka tse bohareng li qobang libanka tse nyane tse nang le litlhoko tsa polokelo.
Ts'ebetso ea Open Market
Sesebelisoa se latelang ke Ts'ebetso ea Open Market, e bolelang ho reka le ho rekisa matlotlo a mmuso ke banka e kholo. Phapanyetsano ena e etsoa lipakeng tsa libanka tse bohareng le libanka tsa poraefete.
Ha banka e bohareng e reka matlotlo a mmuso, palo ea polokelo ea libanka e ea eketseha, e leng se eketsang moeli oa likalimo oa libanka. 'Me ha ba rekisa setifikeiti, se tla fihla ho libanka. tekanyo ea tekanyo, e bakang ho fokotseha ha chelete ea chelete. Ka hona, moeli oa ho alima o oa fokotseha.
Kahoo, libanka tse bohareng li reka li-securities ho ba le leano la ho atolosa lichelete le ho rekisa se tšoanang ho phethahatsa leano la lichelete kapa tse thata.
Ke moo ts'ebetso ea 'maraka e bulehileng e kenang teng, e leng se etsang hore Federal Reserves e laole sekhahla sa letlole le feptjoang. Chelete ea Fed ke chelete e alimiloeng ke banka e kholo ho tsoa bankeng e 'ngoe ka chelete e ngata.
Tsoala eo e lefshoang ka eona ke sekhahla sa letlole le feptjoang. Ke moo Ts'ebetso ea Open Market e tlang ho sebelisoa ka ho theha monyetla oa hore libanka li fihlelle sepheo sa tsona.
Sekhahla sa litheolelo
Sena se bolela sekhahla seo banka e bohareng e fanang ka lichelete ho libanka tsa litho ka fensetere ea litheolelo. Hangata e phahame ho feta tekanyo ea lichelete tse feptjoang, e bontšang hore sekhahla sa theolelo se sebelisoa feela ha libanka li sa khone ho alima lichelete ho tsoa libankeng tse ling.
Hammoho le fensetere ena ea litheolelo, sekhobo se tla khomarela!
Ha banka leha e le efe e sebelisa fensetere ea litheolelo, e nkoa e le mathateng a lichelete mahlong a sechaba sa lichelete.
Tsoala ho Reserves
Tsoala ea lichelete e hlahile ka mor'a mathata a lichelete a 2008. Banka ea Engelane, The Federal Reserve, le European Central Bank li lefa chelete e itseng ea tsoala ha libanka li boloka chelete e ngata.
Sekhahla se feteletseng se theoleloa ha Fed e batla hore libanka li alime ho feta 'me ka tsela e fapaneng ha li batla hore banka e alime chelete e nyane. Sesebelisoa sena se boetse se tla ho fihlela sepheo sa lichelete tse feptjoang.
Lisebelisoa tsa Leano la Chelete li sebetsa joang?
Mosebetsi o ka sehloohong oa lisebelisoa tsa leano la lichelete tsa banka e bohareng o ntse o eketseha le ho fokotsa kakaretso ea chelete. E bua ka kakaretso ea chelete e fumanehang bakeng sa Ho kenya chelete le ho alima. E boetse e kenyelletsa chelete le sekoloto seo moreki a se sebelisang.
Lisebelisoa tsena li nkoa li le ngata ho feta phepelo ea chelete, e tsejoang ka hore ke M1 le M2. Letšoao la pele le bolela chelete le li-check deposits, athe tsa morao-rao li bua ka lichelete tsa 'maraka oa chelete, li-account tsa polokelo le li-CD.
Ts'ebetso ea Libanka ka nako ea 'nete
Mehleng ea kajeno, hangata chelete e nka mokhoa oa ho boloka chelete ho e-na le ho etsoa ke batho ba bolokang chelete ba tšepetseng libanka hore li li tšoare ka chelete. Ha libanka li eketsa mokoloto oa tsona, li-depositi lia thehoa.
Licheleteng tsa likalimo, libanka li kenya tse peli tse ikhethileng - e 'ngoe e le lehlakoreng la thepa ha e' ngoe e le ka lehlakoreng la melato - leqepheng la tekanyo. Kalimo e sebetsa e le letlotlo la libanka mme, ka hona, e theha li-depositi tse ncha, tse sebetsang e le boikarabello ho thepa ea bareki.
'Me haeba ho joalo, joale libanka tsa poraefete li theha chelete, e fetohang e hanyetsanang le tokelo le boikarabelo ba Banka e Khōlō ka ho etsa joalo. 'Nete ke hore libanka li ke ke tsa etsa chelete ntle le ho kenya letsoho ha banka e bohareng, moo litlhoko tsa polokelo tse ntseng li eketseha le tse fokotsehang li sebetsang teng.
Litlhoko tsa polokelo li ke ke tsa nkoa e le tšitiso e tlamang bokhoni ba libanka ho alima, e sa fokotseng mokhoa oa ho etsa chelete. Kahoo, libanka li alima chelete ebe li batla polokelo e hlokahalang eo li e hlokang hamorao.
fihlela qeto e
Libanka ha li alimane; ba bopa chelete ex nihilo ka ho alima.
Ba alima chelete ea polokelo e entsoeng ke Central Bank ho e mong. Litlhoko tsa polokelo le tsa mokelikeli li netefatsa hore libanka li lefa chelete e lebelletsoeng ea ho hula depositi ea bareki.
Ho feta moo, Litebello tsa Phaello li nkuoa e le e 'ngoe ea mefokolo e ka sehloohong ea bokhoni ba ho alima ba libanka. Libanka li na le matla a ho alima chelete pele ebe li batla li-reserve ho li koahela. Bakeng sa sena, ba atisa ho hohela bareki ba bacha ho boloka li-deposit.
Ka hona, Libanka ha li hloke chelete ea bareki, 'me li theko e tlase ho bona ho boloka li-depositi tsa hau ho feta libanka tse ling.
Leave a Reply