Seoa sa coronavirus se amme Sri Lanka eseng feela ka bophelo ba batho le maemo a mosebetsi empa joalo ka ho putlama ho hoholo ha maemo a moruo a naha.
Libaka tsa polokelo tsa Sri Lanka li theohetse ho hoo e ka bang $ 1.6 bilione ho tloha ka November 2021, e leng se tšositseng sechaba sohle.
Kaha mehloli e potlakileng ea lichelete tsa kantle e ntse e hula le ho qhekella lerabeng la likoloto, naha e tobane le tlokotsi e mpe ka ho fetesisa ho feta tsohle.
Sri Lanka e mothating oa ho putlama, 'me baahi ba fetang halofo ea milione ba tetebela bofutsaneng ho tloha ka 2020.
Sehlooho sa rona se tla bua ka ntho e 'ngoe le e' ngoe e mabapi le koluoa ea Sri Lanka, moo e hlahileng teng, le hore na e lebile hokae.
Mathata a Sri Lanka: Kenyelletso e khuts'oane
Sri Lanka e bone ho phahama ha mekoloto nako e telele pele ho seoa sa coronavirus ho tloha ka 2014.
Leha ho le joalo, mokoloto o fihlile hoo e ka bang 43% ea GDP ea naha ka 2019 mme esale e mpefala ho tloha ka nako eo. Ka 2021, mokoloto oa bona oa kantle ho naha o ne o nyolohetse ho 101% ea GDP ea naha, e leng se bakileng ho putlama ho hoholo ha moruo.
Naha e na le likalimo tse ka bang $ 3.5 bilione tse tsoang China feela le chelete e fetang $62 billion ho US. Naha e boetse e batla lidolara tse limilione tse 500 ho tsoa India ho lefella theko ea oli e tala nakong ea koluoa.
Inflation ea Sri Lanka e fihlile ho 11.1%, e leng tlaleho e phahameng ka Pulungoana, 'me e nyolohetse litheko tsa thepa ho isa boemong boo ho seng mohla bo kileng ba bonoa.
Sena se entse hore batho ba bangata ba Sri Lanka ba sokole ho fepa malapa a bona esita le ka lintho tsa motheo le tse hlokahalang.
Mopresidente, Gotabaya Rajapaksa, o phatlalalitse boemo ba tšohanyetso ba moruo, 'me sesole se abetsoe ho hlokomela lintho tsa bohlokoa tse kang raese le tsoekere, tse rekisoang ka theko e behiloeng ke mmuso.
Leha ho le joalo, sena ha sea thusa batho hakaalo.
Tšusumetso e sa lekanyetsoang ea seoa sa coronavirus
Seoa sena ha sea ka sa ama likarolo tsohle tsa moruo tsa Sri Lanka ka ho lekana. Liindasteri li ile tsa ameha haholo ha li bapisoa le temo le litšebeletso. Kaha ho ne ho e-na le tlhokahalo e tlaase ea ka ho sa feleng, likaroloana tse itšetlehileng ka ho romela thepa li ile tsa ameha hampe.
Makala a kaho, a masela, le mafapha a tšoanang le ao a amehileng haholo mabapi le ts'isinyeho ea tlhokahalo, a ile a sotleha haholo.
Moody's, Fitch, le S&P ba theotse maemo a bona a boipuso a Sri Lankan ka lebaka la tšusumetso e mpe ea mokoloto naheng ena.
Mabaka a mararo a maholo a entseng hore reiti e theohe e ne e le bofokoli bo matla ba kantle, ho fokola hoa likhakanyo tsa lichelete, le likhetho tse fokolang tsa lichelete.
Kaha batho ba phelang ka tlas'a bofuma le bona ba eketsehile haholo, sena se amme haholo batho ba sebetsang metseng ea litoropo joalo ka liprofinse tsa Bophirimela ka lebaka la litlamorao tsa indasteri.
Liprofinse tsa Nothern, Uva, Eastern, le Sabaragamuwa le tsona li amehile haholo ka lebaka la baahi ba seng ba ntse ba futsanehile sebakeng seo, ho latela ntlafatso ea Banka ea Lefatše.
Mathata a moruo a amme baahi ba Sri Lanka ka thata hakae?
"Hona joale re reka ligrama tse 100 tsa linaoa ha re ne re reka k'hilograma e le 'ngoe bakeng sa beke kaofela," ho boletse Sri Lankan ha a ntse a senola kamoo mabenkele a korosari a qalileng ho bula lipakete tsa lebese la phofo le ho li arola ka lipakete tsa 100 grams e le 'ngoe hobane ha ho motho ea ka khonang. ho khona ho reka pakete eohle.
Mohloli oa mantlha oa chelete ea naha ke bohahlauli, bo theohileng haholo likhoeling tse 'maloa tse fetileng.
Batho ba fetang 200,000 ba lahlehetsoe ke mesebetsi lekaleng la maeto le la bohahlauli, 'me boemo bo ntse bo mpefala le ho feta.
Bongata ba baahi ba naha ba bacha le ba rutehileng ba ntse ba eme ka har'a liofisi tsa liphasepoto ho tsoa ka har'a naha kapele kamoo ho ka khonehang ho ea qala bophelo bo bocha sebakeng se seng kaha ba tšaba ho ts'oaroa ke tlokotsi mme ba se ke ba phela.
Lenane la ho lefa kalimo ea Sri Lanka
Naha e tlameha ho lefa mokoloto oa lidolara tse libilione tse 7.3 ho likalimo tsa kantle le tsa lehae, 'me $ 500 milione e le ea machabeng. tlamo e ikemetseng tefello e lokelang ho lefshoa mafelong a Pherekhong.
Naha e haufi le ho lefa mekoloto ea bona ea oli e fetileng ho Iran ka ho ba lefa ka tee, ka ho ba romella tee ea boleng ba $ 5 milione khoeli le khoeli.
Leha ho le joalo, sena se bonahala se le bonolo ho se bua ho feta ho se etsa. MP ea bohanyetsi Harsha de Silva o boletse hore mokoloto oa kantle ho naha o lebelletsoe ho ba $ 4.8 bilione ka 2022, e siea naha e le boemong bo felletseng ba ho putlama.
Khaello ea lijo Sri Lanka
Qeto ea tšohanyetso ea mopresidente ea ho thibela manyolo le chefo e bolaeang likokoanyana likhoeling tse tlang e le ho qobella lihoai ho qala ho lema ka tlhaho ntle le temoso leha e le efe e theohile le indasteri ea temo.
Lebaka ke hobane indasteri e ne e sebelisoa haholo bakeng sa ho hlahisa lihlahisoa ka ho sebelisa manyolo le chefo e bolaeang likokoanyana ho loantša mofoka le likokoanyana, 'me lihoai tse ngata hona joale li tšaba tahlehelo e khōlō le ho iphetetsa ka ho lema lijalo leha e le life ho hang.
Sena se entse hore ho be le khaello e kholo ea lijo ka har'a naha, e leng se bakileng khaello ea phepelo le tlhokeho e eketsehileng e lebisang ho nyoloheng ha litheko le ho feta.
Leha ho le joalo, qeto ea ho thibela ho kenngoa ha manyolo e ile ea tlosoa ka Mphalane 2021 ho qala ts'ebetso ea nalane ea temo.
Leha ho le joalo, ho tlosoa ha thibelo ha hoa etsa phapang e kaalo kaha 'muso o ne o sa khone ho fana ka manyolo ka lichelete ka lebaka la khaello ea lichelete.
Lihoai li ntse li sokola le ho lefella litšenyehelo tsa manyolo ao ba seng ba a rekile kantle ho naha, re se re sa re letho ka ho o reka ka theko e sa tšehetsoeng. Ho feta moo, ba leqe ho tsetela chelete ea ho hlahisa lijalo hobane ha ba na bonnete ba hore na ba tla etsa phaello ka tsona.
Ho ntse ho nkuoa mehato ea nakoana ea liphallelo joalo ka mekoloto ea ho reka meriana, mafura le lijo ho tsoa ho baahisani ba kang India.
Ho fapanyetsana ha lichelete ho ntse ho etsahala le India, Bangladesh le China, ka likalimo tsa ho reka peterole ho tsoa Oman.
Mehato ena kaofela e etsoa feela ho fana ka liphallelo tsa nakoana bothateng bona mme e tla tlameha ho khutlisoa kapele. Haeba e sa lefelloe ka nako, e tla fella ka bothata bo boholo ba ho oela lerabeng la molato le ho teba qetellong.
Batho ba 'nile ba ema moleng lihora tse ngata ho reka karolo ea 1/4 ea thepa e hlokahalang hobane ha ho motho ea khonang ho reka seo ba neng ba se reka pejana.
Litheko tsa raese, lijo-thollo, litholoana, tlhapi, meroho, bohobe le ntho e 'ngoe le e 'ngoe li bonahetse ho phahama ho hoholo ha litheko, 'me malapa a mangata a nang le meputso e tlaase a nang le basebetsi ba meputso ea letsatsi le letsatsi ha a khone ho reka esita le lijo tsa motheo ka nako e le 'ngoe. Esita le karolo e ruileng ka ho fetisisa ea naha e leka ho fokotsa lijo tsa bona tsa letsatsi le letsatsi.
Tlhahiso ea tee e lebelletsoe ho theoha ka 50%, e mpefatsang koluoa ea lijo le ho feta.
Ke eng e lebisitseng mathateng a moruo a Sri Lanka?
Leha seoa sena se bile le karolo e kholo ho holiseng mathata a moruo a Sri Lanka ka lebaka la ho koaloa ha thepa le ho fokotsa maeto le bohahlauli, ho na le ho hong ho putlama ha moruo oa Sri Lanka.
- Chelete e phahameng ea 'muso o busang
- Ho fokotsa lekhetho ho amang chelete ea naha
- Lichelete tsa lichelete tsa kantle ho naha li theoha
- Likalimo tse kholo tse tsoang China lilemong tse 'maloa tse fetileng
- Rupee ea Sri Lanka e 'nile ea senyeha' marakeng oa forex.
Karabelo ea 'muso
Karabelo ea 'muso e fapane. Liofisiri tse ling tsa 'muso li lumela hore naha e tla khona ho lefa boholo ba likalimo tsa eona, athe ba bang ba lumela hore naha e tla putlama bofelong ba 2022.
MP de Silva o boletse kamoo tharollo e le 'ngoe feela ea ho loants'a koluoa ena ke ho batla thuso ho Letlole la Lichelete la Machabeng.
Litharollo tsa lehae e tla ba tsa nakoana feela, 'me ho fumana tharollo ea ka ho sa feleng, IMF ke eona feela mokhatlo o ka thusang naha ho tsoa lemeneng la eona la likoloto.
Ba boholong ba boetse ba bolela kamoo ba nahanang hore naha e tla hloka ho alima phaello joalo ka poone e tsoang linaheng tseo Sri Lanka e leng metsoalle ea tsona ho fepa baahi ba eona.
Banka e bohareng e 'nile ea kopa baahi bakeng sa phetoho e hlephileng le lichelete tsa kantle ho naha ho matlafatsa rupee ea Sri Lanka ka hohle kamoo ho ka khonehang. Ho ntse ho etsoa mekhoa e meng ea liphallelo ea nakoana, joalokaha ho boletsoe pejana.
Thuso e ka bang $1.9 bilione e ntse e buisanoa le India, hammoho le phapanyetsano ea lidolara tse limilione tse 400 le mokoloto oa mafura oa lidolara tse limilione tse 500.
Thuso e ts'oanang e buisane le Bangladesh le China hape. Li-International Sovereign Bondholders li memeloa ho buisana hape.
Naha e hloka ho lefa lidolara tse limilione tse 1,000 XNUMX ka Phupu, ’me bo-ramatsete ba botsoa hore na ba ka ikemisetsa ho etsa matsete hape e le hore naha e ka thibela bothata boo ka hohle kamoo ho ka khonehang.
Mopresidente o tiisitse hore liphutheloana tsa liphallelo li ke ke tsa eketsa theko ea lichelete ho ea pele, 'me ho ke ke ha e-ba le matseno a macha a lekhetho ho netefatsa hore batho ha ba behoe tlas'a moroalo o eketsehileng oa lichelete.
Ha ho qeto mabapi le sephutheloana sa beiil ho tsoa ho IMF e nkuoeng ho tloha hajoale.
Sri Lanka e ka etsa eng ho hlola tlokotsi ee?
- Kholiso ea chelete ea basebetsi e lokela ho tsepamisoa maikutlo, esita le mafapheng ao e seng a mapolasi ho etsa bonnete ba hore batho ba phelang moeling ba phahamisoa pele.
- Ho sebetsa molemong oa ho eketsa tlhahiso ea temo naheng le meputso ea eona ka liphetoho tsa meralo
- Lihoai li lokela ho tšehetsoa ho sebetsa ka lijalo tse shebaneng le kantle ho naha le tsa boleng bo holimo.
- Theknoloji e bohlale ea boemo ba leholimo, phihlello ea boleng ba boleng le lisebelisoa tsa temo li lokela ho ntlafatsoa.
- Matsete a maano a maeto le bohahlauli a ka thusa ho ts'ehetsa batho ba mahaeng.
- Mesebetsi e lefang eo e seng ea mapolasi le eona e lokela ho totobatsoa molemong oa ho thusa batho ho khetha mehloli ea boipheliso e behang litholoana.
- Lintlafatso tse pharalletseng li lokela ho tšehetsoa ho theha mesebetsi e mengata le ho matlafatsa tlhahiso ea basebetsi.
- Litlamorao le lisosa tsa ho se be molaong li lokela ho rarolloa.
- Phetoho ea libaka e tlameha ho khothaletsoa ka kenyeletso e matlafalitsoeng naheng ka bophara.
- Matsete a maholo a lokela ho etsoa thutong, ts'ireletsong ea sechaba le bophelo bo botle.
- Likarolo tse tlokotsing ka ho fetesisa tsa naha li lokela ho fuoa lithuso tse tlang pele kaha ke tsona tse anngoeng ke koluoa, ka bobeli sechabeng le licheleteng.
- Kameho ea tlokotsi 'marakeng oa basebetsi le lifeme e lokela ho behoa leihlo khafetsa.
- Sri Lanka e lokela ho fapanyetsana lijalo tse nang le phaello e ngata khoebong le ho tsetela haholo ho sireletseha ha lijo.
- Mekhatlo ea mekhatlo ea sechaba e tlameha ho elelloa hore ke mosebetsi oa bona ho theha moralo bakeng sa lekala la poraefete ho matlafatsa lichelete tsa naha hajoale.
- Melao ea lekhetho le maano a Sri Lanka a hloka ho matlafatsa le ho ba bonolo haholoanyane khoebong.
- Red tape e amang likhoebo e lokela ho fokotsoa ka hohle kamoo ho ka khonehang.
- Matla a phepelo ea thepa a hloka ho ntlafatsoa ka thuso ea US le China.
- Mefuta eohle e mehlano ea lichelete, batho, 'mele, lichelete, tsa sechaba le tsa tlhaho li hloka thuso e lekanang ntlheng ena ho tsoa ho ba boholong Sri Lanka.
- Kabo ea litšebeletso libakeng tsa mahaeng e lokela ho atolosoa ho ts'ehetsa kenyeletso ea lichelete hohle.
- Hang ha maemo a ntlafala, ho lokela ho tsepamisoa maikutlo haholo ho thekenoloji ea dijithale 'me litšebeletso tsohle tsa mmuso le tsona li lokela ho etsoa ka mokhoa oa digital.
- .Mohlala oa kholo o sekametseng kantle ho naha o tsamaeang le kholo ea matsete a poraefete o lokela ho fetoloa.
- IMF e lokela ho atameloa bakeng sa thuso e ngata kamoo ho ka khonehang ho sebetsana le bothata.
- Sri Lanka e boetse e lokela ho sebelisana le litsebi tsa moruo ho theha moralo oa moruo bakeng sa sechaba ho loantša tlokotsi.
Ke eng hape e ka senyehang moruong oa Sri Lanka?
Haeba e sa hlokomeloe hang-hang, moruo oa Sri Lanka o ka oela maemong a hyperinflation, joalo ka a Venezuela.
Kamora moo, ha ho na monyetla oa hore e khutlele sebakeng sa eona sa pele, joalo ka ha naha ea Amerika Boroa le eona e bone lilemong tse 'maloa tse fetileng.
Ho boetse ho na le tšabo ea tsamaiso ea thuto le ho hiroa ha nako e tlang ha baithuti ba Sri Lankan ba sitisoa ka lebaka la ho se khonehe ha lits'ebeletso tsa inthanete naheng.
Haeba e sa lokisoe ka nako, ho na le monyetla oa hore bokamoso ba batho ba Sri Lanka bo kenyellelitse ho se lumellane ha bokhoni moo baithuti ba seng ba sa tšoanelehe bakeng sa mesebetsi.
Sena se ka lebisa bothateng ba palo ea batho kaha baahi ba sebetsang naheng ena ba tla fumana ho le thata ho lefuoa, ho lebisa mathateng a tebileng a lichelete hamorao.
Kaha rupee ea Sri Lanka e se e theohile ho feta 20% khahlanong le lidolara tsa Amerika, ho se nke mehato e potlakileng ho ka lebisa ho putlama ha chelete ea Sri Lanka le ho feta. Sena se ka lebisa mathateng a matla le ho feta a forex a ke keng a phekoleha.
Qetellong, haeba EU e nka qeto ea ho hlakola boemo ba khoebo bo ikhethileng ba Sri Lanka ba boleng ba $ 360 milione selemo se seng le se seng, sena se ka baka tšenyo e mpe le ho feta ea moruo ka ho felletseng.
fihlela qeto e
Naha e hlile e sebakeng se seng sa eona se mpe ka ho fetesisa, 'me mmuso ha o khone ho lefella litšebeletso tsa mantlha tsa IT joalo ka Google Maps.
'Muso o etsa bonnete ba hore baahi ba ntse ba sebetsa ho etsa moralo o thusang naha hore e tsoe lerabeng lena la likoloto, empa ha ho letho le hlakileng ho fihlela joale.
Ho na le limmaraka le likarolo tse 'maloa tseo Sri Lanka e li kolotang chelete,' me ho nahanoa ka boemo ba hona joale, moo theko ea lichelete e ntseng e phahama le moruo oohle o putlama, ho thata ho lumela lehlakore le leng le le leng la pale.
Ho na le sephutheloana se secha sa lithuso tsa moruo tsa $ 1.2 bilione hape se kenyelletsang tumello ea khoeli le khoeli ea Rs. Batšoaruoa ba limilione tse 5000 ho isa ho tse 1.5, basebetsi ba mmuso, le masole a nang le bokooa ba fapaneng - empa kamoo e thusang ho khutlisetsa moruo maotong a eona e tla khonahala feela ha sephetho se bonoa e le 'nete.
Leave a Reply