Ukubaluleka kokwazi ukuvikela ubuwena kudlulela ngalé kokweba iphrofayela yomuntu yenkundla yezokuxhumana noma ukugebenga iphasiwedi yakhe - okungaba lula ngokwanele ukukwenza.
Udinga ukwazi ukuvikela idatha yakho eyimfihlo, uvikele ekukhohliseni, futhi uhlale nawe ngisho noma ulahlekelwa idivayisi yakho engukhiye.
Ngobunikazi bokuzimela, unenketho yokulawula ubuwena ngezindlela zokufakazela ubuqiniso ezifanele, uvimbele konke ukufinyelela kudatha yakho, ngisho nokuthatha ubunikazi obugcwele phezu kwakho ngokusayina ngokwedijithali ngokhiye wakho oyimfihlo.
Ikusasa libukeka liqhakazile ekuqinisekiseni ukuzibusa, futhi kuwumgomo wami ukuvula umhlaba ukuze uqonde lobu buchwepheshe nokuthi bungazithuthukisa kanjani izimpilo zethu.
Ake singene kokuyisisekelo kokuzazi kokuzimela (i-SSI).
Kuyini Ukuzibusa?
Ubuwena obuzimele yikhono lokulawula ulwazi lwakho lomuntu siqu, okuhlanganisa wonke amagama ayimfihlo akho kanye nokhiye bedijithali, ngendlela engaphansi kolawulo lwakho ngokuphelele futhi engakhohliswa yinoma ubani omunye.
Isibonelo: Uma ungena ku-Facebook nanoma iyiphi enye iwebhusayithi ngegama lakho lomsebenzisi nephasiwedi, idatha oyinikezayo ingabanjwa kalula izigebengu.
Lokhu ngokuvamile kungaholela ekwebiweni kobunikazi, njengoba ulwazi lomuntu siqu oluncane kakhulu nemininingwane iqoqwa kulawa mawebhusayithi. Kodwa-ke, lolu lwazi lungabanjwa ngaphandle kokuthi wazi.
Lapha sibona ukuthi abaduni bakwazile ukuntshontsha yonke imininingwane umngane wethu anayo ku-Facebook - ngosizo lwegama lakhe lomsebenzisi nephasiwedi.
Ngokunika amandla i-SSI, umsebenzisi angakwazi ukulawula ngokugcwele idatha yakhe kanye nolwazi lomuntu siqu ngokulawula ngokuphelele konke ukufinyelela kunoma iyiphi iwebhusayithi namasevisi abawasebenzisayo. Ungaqiniseka ukuthi idatha yakho iphephile ngoba akekho ongafinyelela kuyo ngaphandle kwemvume yakho.
Lokhu kusho ukuthi wena, futhi nguwena kuphela, eninquma ukuthi ubani okwazi ukufinyelela idatha yakho nokuthi yini angayenza ngayo.
Izinzuzo Zokuzibonakalisa Ngokuzimela
Kunezinzuzo eziningi zokusebenzisa ukufakazela ubuqiniso bokuzimela. Ake sihlole izinzuzo eziphezulu zalobu buchwepheshe:
1. Ubumfihlo Nokuvikeleka Okuthuthukisiwe
Njengoba ngishilo ngaphambilini, i-SSI ingasiza ukuthuthukisa ubumfihlo bakho nokuvikeleka ngokwenza kungenzeki ngomunye umuntu ukufinyelela idatha yakho. Usebenzisa i-SSI, uwena kuphela onqumayo ukuthi ubani okwazi ukufinyelela idatha yakho—hhayi inkampani yangaphandle noma umhlinzeki wesevisi.
2. Shiyela Umndeni Wakho Ifa Ledijithali
Enye inzuzo enkulu yokusebenzisa i-SSI ukuthi uwena ozonquma ukuthi idatha yakho izosetshenziswa futhi isatshalaliswe kanjani ngemva kokufa kwakho. Ubunikazi bangempela bolwazi lwakho bungadluliselwa komunye umuntu, kungakhathaliseki ukuthi ilungu lomndeni noma injongo yokupha.
Ngaphezu kwalokho, ungagcina wonke amaphasiwedi akho ku-blockchain bese uwadlulisela komunye umuntu uma kukhona okuzokwenzeka kuwe.
3. Uyalawula
Uke wazama ukufinyelela ku-imeyili yakho futhi wathola ukuthi i-akhawunti yakho ivinjiwe? Kungathatha isikhashana ngaphambi kokuthi ukwazi ukuthola ukufinyelela emuva ku-akhawunti yakho. Nge-SSI, lokhu ngeke kube inkinga ngoba akunakwenzeka nganoma ubani ukuthi avimbe i-akhawunti yakho.
Ngaphezu kwalokho, uma ukhetha, ukhululekile ukudlulisa yonke idatha yakho kusuka kumhlinzeki wesevisi oyedwa kuya komunye. Isibonelo, uma ubukade uku-Facebook kodwa ufuna ukushintshela kwenye inethiwekhi yokuxhumana nabantu ngoba awuthandi izinqubomgomo zabo, ungadlulisela lonke ulwazi lwakho.
4. Elula
Ukusebenzisa i-SSI nakho kulula kakhulu futhi kulula ukuyisebenzisa. Asikho isidingo sokuthi inkampani yangaphandle efana ne-Facebook noma i-Google ilandelele idatha yakho noma ikusize ukuyilawula. Konke kungenziwa kusetshenziswa izivumelwano ze-SSI, futhi umsebenzisi kufanele alandele imiyalelo enikeziwe.
5. Izindleko Eziphansi
Enye inzuzo ye-SSI ukuthi azikho izimali ezengeziwe noma izindleko uma uyisebenzisa. Lokhu kusho ukuthi kuyathengeka kakhulu futhi akubizi kakhulu ukukusebenzisa. Ngaphezu kwalokho, uma ubufuna ukuthuthukisa i-akhawunti yakho, ubungenza kanjalo futhi uqiniseke ukuthi ayikho idatha yakho ezolahleka.
Ngabe Identity Yokuzibusa Isebenza Kanjani?
I-Self-sovereign Identification (SSI) iyindlela evikelekile nethembekile yokuphatha ubuwena enweba inkululeko efanayo kanye nokuzimela komuntu siqu ku-inthanethi.
I-SSI isho isimo lapho umuntu (noma inhlangano) elawula izingxenye zedijithali zobunikazi bakhe futhi okwaziyo ukuzifinyelela.
Ulwazi lomuntu siqu lusezandleni zomsebenzisi we-SSI, hhayi umlawuli wenkampani yangaphandle, ongavumela noma alandelele ukufinyelela kulezi mininingwane.
Kungenzeka ukuthi usebenzise isikhwama sakho semali ukuze uziqinisekise usebenzisa imininingwane enikezwe i-SSI. Akusadingeki ukuthi unikeze ulwazi lwakho lomuntu siqu kuqoqo lezingosi zolwazi ngaso sonke isikhathi lapho ufuna ukusebenzisa umkhiqizo noma isevisi entsha.
Umqondo “wokuzibusa” uhlobene nombono wokuthi umuntu ngamunye manje useyakwazi ukulawula ubunjalo bakhe—bayisizwe sabo esizimele. Abantu bayakwazi ukulawula idatha yabo kanye nobudlelwano.
Ngoba ubunikazi bomuntu obudijithali buzimele kunoma iyiphi inhlangano, akekho ongabususa kubo.
shiya impendulo